KLIMAATGENERAAL

We leven in een tijd van veel onzekerheden en onveiligheid. Oekraïne, Gaza, spanningen in andere delen van het Midden-Oosten, Soedan, en helaas is hiermee het rijtje van landen in verwoestend conflict nog niet compleet. Kan klimaatverandering gaan leiden tot nog meer conflict?

Dit is een vraagstuk dat heel goed wordt uitgelegd in het boek ‘Klimaatgeneraal’ van Tom Middendorp. Hij benoemt dat omgaan met klimaatverandering de grootste uitdaging is van deze eeuw.

Wie is Tom Middendorp?

Tom Middendorp was van 2012 tot 2017 Commandant der Strijdkrachten. Dit houdt in dat hij binnen Defensie de hoogste militair was en leiding gaf aan het uitvoerende deel van Defensie. In 2016 kwam zijn boek ‘Klimaatgeneraal’ uit, waarin hij waarschuwt voor de gevolgen van klimaatverandering voor Defensie. Dit werd niet meteen enthousiast ontvangen, zo twitterde de toenmalige minister van Defensie cynisch: “Misschien kan klimaat-propagandist Middendorp bij het KNMI aan de slag om daar aan ‘wereldvrede’ te werken.” Hiermee was hij een van de eersten die zijn aandacht op klimaatveiligheid vestigde. Klimaat werd gezien als een ‘links’ thema en werd niet in verband gebracht met de taken van Defensie. Hoewel Middendorp een van de eersten was die het werk van Defensie koppelde aan klimaatverandering, is hij nu een geliefd spreker en het boegbeeld van de omslag naar een weerbaar Defensie.

Grootste uitdaging van de eeuw

Middendorp noemt klimaatverandering de grootste uitdaging van deze eeuw. In zijn boek beschrijft hij hoe klimaat en veiligheid met elkaar samenhangen en legt hij uit hoe droogte en waterschaarste kunnen leiden tot conflicten. Zijn gedachte is dat we allemaal het verschil kunnen maken, hij legt dan ook uit wat individuen kunnen doen aan klimaatadaptatie- en mitigatie. Als miljarden mensen dat doen, dan gaat er écht iets veranderen. Ook zijn er mensen die uitzonderlijke dingen verrichten, lees hiervoor mijn blog over ‘Het Klimaatboek’.

Middendorp begint zijn boek met zijn tijd in Afghanistan, hier ontstond het inzicht dat klimaatverandering in combinatie met andere factoren spanningen kan vergroten of verder aanjagen. De taliban kan dan misschien (tijdelijk) worden verslagen, maar de grondoorzaken blijven bestaan. De natuur maakt ons pijnlijk duidelijk dat het leven op aarde langzaam vernietigd wordt. Door het oplopen van de gemiddelde temperatuur worden hittegolven heter en neemt de verdamping toe. Droge perioden worden extremer en warmer. In verschillende delen van de wereld is dit te zien door ongekende perioden van droogte en hittegolven, verwoestende overstromingen, bosbranden, orkanen, cyclonen, onweersbuien en tropische stormen. Klimaatverandering is real.

Het treft vooral de armste landen en bevolkingsgroepen. Dit heeft grote gevolgen voor de internationale stabiliteit en veiligheid. De wereldbevolking verdubbelt deze eeuw, terwijl er nu al tekorten zijn aan water en voedsel. Door klimaatverandering is er minder bebouwbare landbouwgrond beschikbaar. Oogsten mislukken door droogte of overstromingen.

Gezamenlijke strijd

Met dit boek legt Middendorp de vinger op de zere plek, maar maakt hij ook het belang duidelijk van de gezamenlijke strijd om als samenleving weerbaarder te worden. Dit kan gedaan worden als individu, maar hij pleit ook voor een andere manier van samenwerken. Namelijk een ecosysteembenadering. Hierbij worden mensen met allerlei expertises betrokken. Iedereen heeft een welgemeend eigenbelang, dat wordt gediend met het overkoepelende belang: een veilige wereld.

Er is voldoende wetenschappelijk bewijs over wat er op ons af gaat komen en wat de gevolgen hiervan zijn. Het is aan ons om ons zo goed mogelijk voor te bereiden op de veranderingen die komen, en om dit waar dat nog kan tegen te gaan. Ben je benieuwd naar het boek? Koop het hier!